Eklipso

Dank'al nubo, sukucesis foti ringoforman eklipson.

Tertremis

Antaŭ hieraŭ, en 11a de marto, granda tertremo atakis nord-orienta japanio.
Ankaŭ ĉi tie, en urbo Mito, troviĝas iom da resulto.
Kvankam fervojo Jyōyō(Ĵojo)-linio ne funkciis, mi povis reveni hejmen dank'al kunlaboranto kiu kutime aŭte veturadas. Pro ke multaj same agadis, prenis ĉirkaŭ 8 horoj por ĉirkaŭ 30km-a vojo.
Ĉe mia hejmo, troviĝas kelkaj krakoj sur la muro, sed ŝajnas sufiĉas vivi kontraû tremo kiu ankoraŭ de tempo al tempo repetadas.
Elektra kurento revenis hieraŭ posttagmeze. Akvo por trinki hieraŭ provizore revenis post la elektro-reveno, sed haltis denove nun. Laŭ anonco per radio, iom post iom revenas akvo.
En ĉambroj, falis garnaĵoj. Pli ol duono da pladoj aŭ aliaj tasoj rompiĝis. Ankaŭ libroŝrankoj falis kaj libroj estas sub ili. Tial mi nun ne povas tiri vortaroj, kaj ŝajne mi uzas iom strangaj vortoj skribi ĉi tiu afiŝon ;-P.
Laŭ novaĵo, grandega cunamo atakis multajn urbojn kiu havas marbordo pacifika. Espereble multaj vivoj estu savitaj.

Vere aŭ Fantazie

Verkita de Claude Piron.

Longe nelegante lasintan la libron, mi decidis eklegi en majo de lasta jaro, post sciinte ke la aŭtoro forpasis.
Laŭ mia noto, post pli ol unu jaro, en la lasta junio, finfine vere eklegis la libron en trajnvagono sur vojo al/de la oficejo.
Kvankam postulis preskaŭ 3 monatojn tralegi, la aro de mallongaj rakontoj estas utila por legi en tia maniero.
Ŝajne ne estis facile verki kun tre limigitaj vort(er)oj. Tiun suferadon, ŝercante la aŭtoro enrakontiĝis. Dank'al tia klopodo, ne necesis uzi vortaron tiel ofte.

Ankoraŭ mi posedas kelkajn librojn nelegintajn de la sama aŭtoro.
Post ioma ripozo, mi provu alian.

Limigitaj elektokampanjo en japanio

Morgaŭ estas balottago por la 45-a elektado de japanaj deputitoj.
Laŭ kelkaj supozoj bazitaj sur enketoj pri publika opinio,
nuna plej granda opozicia pario(Demokratika Partio) ŝajnas gajni pli ol duonajn seĝojn,
kaj la ĉefa registra pario (Liberala Demokratika Partio) ŝajne malvenkos.
En la lasta elaktado en 2005, ili gajnis pli ol 60 percentoj de seĝojn.
Eble pro la efiko de majoritata balotosistemo enkondukita en 1994, la emo de venkanto-prenas-(preskaŭ)-ĉion fortiĝas, kiel la desegnistoj de la sistemo celis.

Nu, ĉi-foje mi ne intencas priskribi la sistemon, sed limitojn de elektokampanjo en japanio.

Per la Leĝo por Elekto de Puplikaj Postenoj, elektokampanjoj en japaio estas forte limigitaj.
Ekzemple, la periodo de la kampanjo estas limigita inter post la oficiala deklaro de kandidatiĝo al balotkomitato kaj antaŭtago de la balottago.
Aŭ "dokumentoj" por la kampanjo estas limigita 35mil da postkartoj, 70mil da afiŝetoj malpli ol 2 specaj po distrikta kandidato de deputito.
Pro tiuj reguloj, renovigoj de retejoj por "kampanjo" estas oficiale ne permesitaj,
kvankam tiuj reguloj ŝajnis al mi nominalaj.

Unu artikolo en hodiaŭa ĵurnalo klarigas celon de tiaj limigoj. Laŭ la artikolo, tiuj limigoj celas eviti malegalecon pro mona kapablo de kandidatoj aŭ partioj, ĉar fari kaj disvastigi paperajn afiŝetojn kostas multe. Kaj renovigo de retejo estas vaste farataj post elektado de konsilianoj en 2007, sed ĝi estas ne kiel "kampanjo" sed kiel "ĉiutagaj politikaj aktivadoj". Sed la leĝo ne difinas ke kio estas "elektokampanjo" kaj kio estas ne.

Dank'al la artikolo, mi komprenas la (nominalan) celon de la tiuj limigoj.
Fakte mi konsentas ke gravas prizorgo teni liberecon por esprimi opiniojn.
Sed mi pensas ke almenaŭ renovigoj de retpaĝoj estas permesitaj, ĉar tio ne multe kostas kiel individuoj (kiel mi) povas facile plenumi.

El parolado de s-ro prezidanto Barack OBAMA

En la 5a de aprilo, tuj post mi skribis pri misilo, en urbo prago, ĉeĥio, la usona prezidanto, s-ro Barack OBAMA faris paroladon. El tiu parolado, s-ro SAKA Tadaŝi, la gvidanto de esperanto-kurso sur la periodaĵo de Japana Esperanto-Instituto, prenis tekston por ekzerco de tradukado.

Jen mia prov-traduko:

Hodiaŭ, mi deklaras klare kaj konvinkiĝe la promeson de Usono, esplori celi pacon kaj sekurecon de la mondo sen nukleaj armiloj. La celo ne estos tuj atingitebla baldaŭ - ŝajneprobable ne dum mi vivas en mia vivdaŭro. Necesaos pacienco kaj persisteco. Tamen nun ni devas ignori la voĉojn, kiuj al ni diras ke la mondo ne povas ŝanĝiĝi.

La limdato poŝti ekzercan tradukon estas la fino de aŭgusuto, sed mi esperis afiŝi la tekston en la dato de urbo Hiroŝimo.

Laŭ indikoj de la gvidanto, supra traduko estis iom modifita.

Leĝpropono por certe forviŝi militojn

Kelkaj jaroj antaŭe, en iu libro(pardonu, mi forgesis detalojn), oni prezentis,
ke s-ro HASEGAWA Nyozekan, japana kritikisto aktivitinta ĉefe en fruaj jaroj de la 20a jarcento, skribis pri iu leĝpropono por certe forviŝi militojn.

En la januara n-ro en 1929 de politika gazeto "Warera"(kiu signifas "Ni"),
li skribis eseon, ke s-ro Fritz HOLM, armea generalo de danio, proponis ĝin.
(Pri la literumo de la nomo por la generalo, mi tute ne certas, ĉar la aŭtoro uzis la japanajn literojn)

Tio impresis min, kaj tiam mi iom rete kontrolis pri la leĝpropono, sed povis trovi nur pruntocitojn japanlingve-skribitajn.
Kvankam estis frukto, per plotokolojn serĉila sistemo,
mi povis konfirmi, ke en 2003-07-25 ĉe la 156a komitato pri eksterlandaj aferoj kaj defendo en la Ĉambro de Konsilistoj,
s-ro
ÔTA Masahide,
tiutempa unu el konsilianoj, demandinte kontraŭ la leĝpropono speciala rimedo por irako, menciis pri tiu eseo,
nenion pruvantan mi povis trovi.
Krome, oni supozante skribis ke tiu eseo estas fikcio farita de s-ro HASEGAWA, por eviti premon de tiama registaro.
Tial mi hezitis priskribi pri tiu leĝpropono.

Lastsemajne, rimarkinte en gubernia biblioteko troviĝas
verkaro de s-ro HASEGAWA,
mi serĉis la eseon kaj trovis ĝin enpresita.
Ĝi estas unu el liaj antaŭparoloj por la monata gazeto "Warera", titolitaj "Tiel vero falsas".
Pri la titolo, la aŭtoro skribas jene:

"Vero" revelacias sin mem ne per "vorto" sed per "historio".
Tamen ĝi posedas du flankojn kaj kontraŭdirojn kiel kvazaŭ ĝi estus homa falsplena "vorto".
Ĉi tio estas provo kapti ombron de tiu "vero" ĵetata tra lenso de historio sur mia koro,
tial mi donas titolon "Tiel vero falas".

Nu, al mi ŝajnas ke li konscie enkondukis fikciojn al liaj eseoj.
Ankaŭ aliaj eseoj ŝajnas al mi duon-fikciaj.
Bone. Do mi povas trakti la eseon kiel fikcio interesa. Atentu ke jena teksto estas verkita en 1929,
tuj antaŭ la jaro de la monda depresio al kiu sekvis la dua monda milito.

Almenaŭ pasis ĉirkaŭ 10 jaroj post la monda milito, denove la mondo estas en danĝero de milito.
Kvankam oni tamburas falsan sonon, jen kontrakto por redakti armadon, jen kontrakto kontraŭi milito,
antaŭsignaj bataletoj inter ŝtatoj jam ofte observataj.
Eĉ se la mondo estas vasta, kie troviĝas ŝtato aplomba en tiu danĝero?
Onidire nur danio estas en la alventa flanko de la fajro.

Tial ĉe danio, de tempo al tempo oni proponas al parlamento abolon de konstanta armeo,
por ke ĝi tute ne necesas, kiel japana samurajo antaŭ la leĝo aboli por glavoportado.
Sed zorgante, ke ŝtato sen konstanta armeo estas stulta kiel samlajo sen glavoj,
ili ankoraŭ ne estas senarmitaj.

Vidante tiun situacion, dana rapidemulo kiel jedanoj, s-ro Fritz HOLM, armea generalo, kiu loĝas en Kopenhago,
lastatempe verkis "leĝproponon por certe forviŝi militojn", kaj disdonis al ĉiu regnoj.
Eĉ iu ajn regno, se ili adoptos la leĝon kaj firme aplikos ĝin, nepre milito neokazebliĝos,
tiel la generalo insistas.
Interesite de la leĝo, mi trovis la artikolojn jene:

Post milita ago komenciĝas aŭ deklaro de milito validiĝas, ne pli malfrue ol 10 horoj, registaro aranĝu ke,

alvoku anojn konformajn al ĉi subaj paragrafoj kiel soldatoj malplej alta grado, sendu ilin al la fronto plej eble frue,
kaj servigu ilin al aktuala batalo sub kanonado de malamiko.

1. Reginestro. Tute egale ĉu monarko aŭ prezidanto, sed nur viro.


2. Viraj parencoj de la reginestro, kiuj estas en aŭ pli 16jaraĝa.


3. Ĉefministro, ĉiuj ŝtatministroj kaj vicministroj.


4. Viraj deptitoj de leĝdonejo, elektitaj de popolo. Sed ekskludas tiujn kiuj voĉdonis kontraŭ la milito.


5. Episkopoj, Ĉefadministrantoj aŭ aliaj altrangaj pastroj de kristanismaj aŭ aliaj eklezioj, kiuj ne publike kontraŭis al la milito.

Ĉi supraj kvalifikitoj estu alvokitaj kiel soldatoj dum la milito daŭras, senkonsidere kies aĝoj, sanstatoj aŭ aliaj kondiĉoj.
Sed pri la sanstato, post la alvokito, ili estu ekzameniĝitaj de militkuracistoj.

La edzinoj, filinoj, fratinoj de ĉi supraj kvalifikitoj estu alvokitaj kiel flegistinoj aŭ servistinoj dum la milito daŭras,
kaj laborigu ĉe la ambulanco plej proksima de kanonado.

Fakte tio estas bona ideo, sed por adoptigi tiun leĝproponon al ĉiuj regnoj,
ni devas peti al generalo HOLM verki "Leĝpropono por certe adaptigi leĝon por certe forviŝi militojn".

La 5a Festivalo de kantoj sen akompano en urbo mito

Hodiaŭ okazis la 5a festivalo de kantoj sen akompano en urbo mito ĉe la atra turo mito. 8 amatoraj kantgrupoj en aŭ ekster gubernio Ibaraki kantis kantojn, kaj oni povis tiujn aŭdi senpage. Kun mia edzino, mi promenade vizitis tien. Pro ke malfrue ni atingis tien, ni ne povis vidi la unuan grupon. Krom tion, ni vidis tutan gurupon. Ŝajnis al mi, averaĝa nivelo estis sufiĉe alta kiel amatoro. Estis populara kantoj por animaj programeroj. Kvankam iomete pluvis, estis gajan sperton.

20 jaroj antaŭe

20 jaroj antaŭe, mi estis studento, kiu laboris kiel unu el personalo por Universitata Fesitivalo.
Al la festivalo partoprenis ĉinaj studentoj, kiuj vendis ĉinajn raviolojn bongustajn.
Estis la lasta tago de la fesitivalo. Estis dimanĉo.
Vendejo de la ĉinaj studentoj estis jam fermita.
Mi aŭdis ke ili manifestaciadis.
Post kelkaj tagoj, mi komprenis ke la tago estis turnopunkto de ĉina historio.

Filoj kaj mondaj regnoj

Gunnar Heinsohn (trad. Inomata Kazuo): japanlingva traduko "自爆する若者たち"
(Junuloj eksplodigi sin mem)(originala titolo: "Söhne und Weltmacht")

Libro pri ideo de "youth bulge"(junula ŝvelaĵo) kaj ties danĝereco. La "youth bulge" esatas ŝvelaĵo de junuloj en demokrafia mapo. Laŭ la aŭtoro, tio kaŭzas terorismon aŭ aliajn sociajn konfliktojn, sed malsato ne. La supozebla kialo estas, laŭ la aŭtoro, manko de potenojn por filoj. Tio ŝokis min, kiu naive pensis ke forpelo de malriĉo aŭ malsato proksmigas nin al mondan pacon.

Historie, la erao de malkovro komenciita en eŭropo havas rilaton kun tiu faktoro. La "persekuto al sorĉistinoj", kiu ankaŭ persekutis akŝistinoj, perdigas scion pri kontraŭkoncipo aŭ abortigo, pro tio popolnombro en eŭropo eksplodis.

La sojlo de "youth bulge" ŝajnas 30% de nombro de junuloj kiuj malpliaĝas 15. La aŭtono donas liston de landoj kaj percento de junuloj, kaj tio signifas multaj afrikaj aŭ islamaj landoj havas aŭ havos "youth bulge"-on. Maldolĉa kaj diskutebla sed sufiĉe persvada ideo.

Karpofigura Flagrubando en Valo Ryūzin

5a de majo estas festotago en japanio, konata kiel "La Infana Tago"(japane: こどもの日=kodomo no hi), tago por deziri sanajn kreskojn de infanoj.
En tiu tago, ni havas kutimon festi starigante en korto stangon kun karpo-figura flagrubando(japane: こいのぼり=koinobori), kvankam por loĝantoj de apartamento, kiel mi, tio ne facilas...
Laŭ artikolo de vikipedio, tiu kutimo komenciĝis ekde mezo de Jeda periodo(18a jarcento?), dezirante sukceso de knaboj.
Karpo estas simbolo de sukceso; laŭ ĉina legendo, multe da fiŝoj provis supreniri kaskadon en La Flava Rivero(黄河), nur karpo sukcesis, kaj fariĝis drako.

En valo Ryūzin, troviĝas pendponto, kie okazas festo de karpofigura flagrubando. Mil flagrubandoj estas pendataj paralele de la ponto dum la festo-tagoj. Lastasemajne, kun mia edzino, mi vizitis tien. Bedaŭrinde tiuj rubandoj ne sufiĉe flugis pro ke vento estis milda.